I feliformi (Feliformia Kretzoi, 1945), ossia carnivori simili a felini, sono uno dei due maggiori sottordini viventi dell'ordine dei Carnivora. Comprendono le famiglie dei nandiniidi (Nandiniidae), viverridi (Viverridae), erpestidi (Herpestidae), eupleridi (Eupleridae), prionodontidi (Prionodontidae), ienidi (Hyaenidae) e felidi (Felidae). Questi animali includono le forme più primitive tra tutti i carnivori attuali, come le genette, ma anche quelli più specializzati, i felidi. In generale, attraverso l'evoluzione dei feliformi si assiste in una progressiva riduzione della dentatura: le famiglie degli ienidi e dei felidi, in questo senso, sono quelle più specializzate; gli ienidi, in particolare, hanno sviluppato cuspidi dei molari adatte a spezzare le ossa delle prede.
Tra le forme estinte sono da ricordare le famiglie dei nimravidi (Nimravidae) e dei barbourofelidi (Barbourofelidae), dall'aspetto simile a quello dei felidi ma con particolarità anatomiche meno evolute (soprattutto nel cranio e nelle zampe).
Filogenesi
I feliformi sono il gruppo fratello dei caniformi, come essi sono infatti un sottordine dell'ordine di Carnivora. I feliformi sono divisi in almeno dieci famiglie delle quali solo sei non si sono estinte.
Di seguito è riportato l'albero filogenetico delle sei famiglie viventi basato su l'articolo del 2010 di Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner e Laura J. May-Collado:
Classificazione
Famiglie
- Famiglia Eupleridae:
- Sottofamiglia Euplerinae:
- Genere Cryptoprocta:
- Cryptoprocta ferox
- Cryptoprocta spelea †
- Genere Eupleres:
- Eupleres goudotii
- Genere Fossa:
- Fossa fossana
- Genere Cryptoprocta:
- Sottofamiglia Galidiinae:
- Genere Galidia:
- Galidia elegans
- Genere Galidictis:
- Galidictis fasciata
- Galidictis grandidieri
- Genere Mungotictis:
- Mungotictis decemlineata
- Genere Salanoia:
- Salanoia concolor
- Salanoia durrelli
- Genere Galidia:
- Sottofamiglia Euplerinae:
- Famiglia Felidae:
- Sottofamiglia Felinae:
- Genere Pristifelis †
- Genere Pratifelis †
- Genere Acinonyx:
- Acinonyx jubatus
- Acinonyx aicha †
- Acinonyx intermedius †
- Acinonyx pardinensis †
- Genere Caracal:
- Caracal aurata
- Caracal caracal
- Genere Catopuma:
- Catopuma badia
- Catopuma temminckii
- Genere Felis:
- Felis bieti
- Felis catus
- Felis chaus
- Felis margarita
- Felis manul
- Felis nigripes
- Felis silvestris
- Genere Leopardus:
- Leopardus braccatus
- Leopardus colocolo
- Leopardus geoffroyi
- Leopardus guigna
- Leopardus jacobitus
- Leopardus pajeros
- Leopardus pardalis
- Leopardus tigrinus
- Leopardus wiedii
- Genere Leptailurus:
- Leptailurus serval
- Genere Lynx:
- Lynx lynx
- Lynx pardinus
- Lynx rufus
- Lynx canadensis
- Lynx issiodorensis †
- Genere Pardofelis:
- Pardofelis marmorata
- Genere Prionailurus:
- Prionailurus bengalensis
- Prionailurus iriomotensis
- Prionailurus planiceps
- Prionailurus rubiginosus
- Prionailurus viverrinus
- Genere Puma:
- Puma concolor
- Puma yagouaroundi
- Puma pardoides †
- Sottofamiglia Pantherinae:
- Genere Panthera:
- Panthera leo
- Panthera tigris
- Panthera pardus
- Panthera onca
- Panthera uncia
- Panthera atrox †
- Panthera blytheae †
- Panthera gombaszoegensis †
- Panthera youngi †
- Genere Neofelis:
- Neofelis diardi
- Neofelis nebulosa
- Genere Panthera:
- Sottofamiglia Machairodontinae:
- Tribù Machairodontini:
- Genere Machairodus †
- Genere Miomachairodus †
- Genere Hemimachairodus †
- Tribù Metailurini:
- Genere Adelphailurus †
- Genere Dinofelis †
- Genere Metailurus †
- Genere Yoshi †
- Genere Stenailurus †
- Tribù Homotheriini:
- Genere Epimachairodus †
- Genere Homotherium †
- Genere Xenosmilus †
- Tribù Smilodontini:
- Genere Promegantereon †
- Genere Megantereon †
- Genere Paramachaerodus †
- Genere Smilodon †
- Tribù Machairodontini:
- Sottofamiglia Proailurinae:
- Genere Stenogale:
- Stenogale julieni †
- Stenogale intermedia †
- Stenogale bransatensis †
- Stenogale aurelianensis †
- Genere Proailurus:
- Proailurus lemanensis †
- Proailurus gracilis †
- Proailurus brevidens †
- Genere Stenogale:
- Genere Miopanthera:
- Miopanthera lorteti †
- Miopanthera pamiri †
- Genere Styriofelis:
- Styriofelis turnauensis †
- Styriofelis vallesiensis †
- Genere Pseudaelurus:
- Pseudaelurus aeluroides †
- Pseudaelurus cuspidatus †
- Pseudaelurus guangheensis †
- Pseudaelurus intrepidus †
- Pseudaelurus lorteti †
- Pseudaelurus marshi †
- Pseudaelurus quadridentatus †
- Pseudaelurus romieviensis †
- Pseudaelurus skinneri †
- Pseudaelurus stouti †
- Pseudaelurus turnauensis †
- Pseudaelurus validus †
- Sottofamiglia Felinae:
- Famiglia Herpestidae:
- Genere Atilax
- Genere Bdeogale
- Genere Crossarchus
- Genere Cynictis
- Genere Dologale
- Genere Helogale
- Genere Herpestes
- Genere Ichneumia
- Genere Liberiictis
- Genere Mungos
- Genere Paracynictis
- Genere Rhynchogale
- Genere Suricata
- Famiglia Hyaenidae:
- Sottofamiglia Hyaeninae:
- Genere Crocuta:
- Crocuta crocuta
- Genere Hyaena:
- Hyaena brunnea
- Hyaena hyaena
- Genere Crocuta:
- Sottofamiglia Protelinae:
- Genere Proteles:
- Proteles cristata
- Genere Proteles:
- Sottofamiglia Hyaeninae:
- Famiglia Nandiniidae:
- Genere Nandinia:
- Nandinia binotata
- Genere Nandinia:
- Famiglia Viverridae:
- Sottofamiglia Hemigalinae:
- Genere Chrotogale:
- Chrotogale owstoni
- Genere Cynogale:
- Cynogale bennettii
- Genere Diplogale:
- Diplogale hosei
- Genere Hemigalus:
- Hemigalus derbyanus
- Genere Chrotogale:
- Sottofamiglia Paradoxurinae:
- Genere Arctictis:
- Arctictis binturong
- Genere Arctogalidia:
- Arctogalidia trivirgata
- Genere Macrogalidia:
- Macrogalidia musschenbroekii
- Genere Paguma:
- Paguma larvata
- Genere Paradoxurus:
- Paradoxurus aureus
- Paradoxurus hermaphroditus
- Paradoxurus jerdoni
- Paradoxurus montanus
- Paradoxurus stenocephalus
- Genere Arctictis:
- Sottofamiglia Prionodontinae:
- Genere Prionodon:
- Prionodon linsang
- Prionodon pardicolor
- Genere Prionodon:
- Sottofamiglia Viverrinae:
- Genere Civettictis:
- Civettictis civetta
- Genere Genetta:
- Genetta angolensis
- Genetta bourloni
- Genetta cristata
- Genetta genetta
- Genetta maculata
- Genetta pardina
- Genetta poensis
- Genetta servalina
- Genetta victoriae
- Genetta tigrina
- Sottogenere Pseudogenetta:
- Genetta thierryi
- Genetta abyssinica
- Sottogenere Paragenetta:
- Genetta johnstoni
- Sottogenere Osbornictis:
- Genetta piscivora
- Sottogenere Pseudogenetta:
- Genere Poiana:
- Poiana leightoni
- Poiana richardsonii
- Genere Viverra:
- Viverra civettina
- Viverra megaspila
- Viverra tangalunga
- Viverra zibetha
- Genere Viverricula:
- Viverricula indica
- Genere Civettictis:
- Sottofamiglia Hemigalinae:
Famiglie estinte
- Famiglia Barbourofelidae:
- Genere Afrosmilus:
- Afrosmilus turkanae †
- Afrosmilus africanus †
- Afrosmilus hispanicus †
- Genere Albanosmilus:
- Albanosmilus jourdani †
- Albanosmilus jourdani jourdani †
- Albanosmilus jourdani andresi †
- Genere Barbourofelis:
- Barbourofelis whitfordi †
- Barbourofelis vallesiensis †
- Barbourofelis lovei †
- Barbourofelis morrisi †
- Barbourofelis piveteaui †
- Barbourofelis fricki †
- Genere Ginsburgsmilus:
- Ginsburgsmilus napakensis †
- Genere Prosansanosmilus:
- Prosansanosmilus peregrinus †
- Prosansanosmilus eggeri †
- Genere Sansanosmilus:
- Sansanosmilus palmidens †
- Sansanosmilus jourdani †
- Sansanosmilus vallesiensis †
- Sansanosmilus piveteaui †
- Genere Syrtosmilus:
- Syrtosmilus syrtensis †
- Genere Vampyrictis:
- Vampyrictis vipera †
- Genere Afrosmilus:
- Famiglia Nimravidae :
- Sottofamiglia Nimravinae:
- Genere Dinictis:
- Dinictis cyclops †
- Dinictis felina †
- Dinictis priseus †
- Dinictis squalidens †
- Genere Dinaelurus:
- Dinaelurus crassus †
- Genere Dinailurictis:
- Dinailurictis bonali †
- Genere Eofelis:
- Eofelis edwardsii †
- Eofelis giganteus †
- Genere Nimravides:
- Nimravides pedionomus †
- Genere Nimravus:
- Nimravus altidens †
- Nimravus brachyops †
- Nimravus edwardsi †
- Nimravus gomphodus †
- Nimravus intermedius †
- Nimravus sectator †
- Genere Pogonodon:
- Pogonodon davisi †
- Pogonodon platycopis †
- Genere Quercylurus:
- Quercylurus major †
- Genere Dinictis:
- Sottofamiglia Hoplophoninae:
- Genere Eusmilus:
- Eusmilus bidentatus †
- Eusmilus cerebralis †
- Eusmilus sicarius †
- Genere Hoplophoneus:
- Hoplophoneus belli †
- Hoplophoneus dakotensis †
- Hoplophoneus occidentalis †
- Hoplophoneus latidens †
- Hoplophoneus mentalis †
- Hoplophoneus primaevus †
- Hoplophoneus robustus †
- Genere Eusmilus:
- Sottofamiglia Nimravinae:
- Famiglia Percrocutidae:
- Genere Percrocuta:
- Percrocuta abessalomi †
- Percrocuta giganteus †
- Percrocuta hebeiensis †
- Percrocuta miocenica †
- Genere Dinocrocuta:
- Dinocrocuta gigantea †
- Dinocrocuta macrodonta †
- Genere Percrocuta:
- Famiglia Stenoplesictidae:
- Sottofamiglia Stenoplesictinae:
- Genere Shandgolictis:
- Shandgolictis elegans †
- Genere Asiavorator:
- Asiavorator altidens †
- Genere Moghradictis:
- Moghradictis nedjema †
- Genere Africanictis:
- Africanictis meini †
- Africanictis schmidtkittleri †
- Genere Mioprionodon:
- Mioprionodon pickfordi †
- Genere Stenoplesictis:
- Stenoplesictis muhoronii †
- Stenoplesictis cayluxi †
- Stenoplesictis minor †
- Stenoplesictis crocheti †
- Stenoplesictis indigenus †
- Genere Palaeoprionodon:
- Palaeoprionodon lamandini †
- Genere Anictis:
- Anictis simplicidens †
- Genere Haplogale:
- Haplogale media †
- Genere Viretictis:
- Viretictis sp. †
- Genere Shandgolictis:
- Sottofamiglia Stenoplesictinae:
Note
Voci correlate
- Carnivora (ordine)
- Caniformia (II sottordine dei Carnivora)
Altri progetti
- Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su Feliformia
- Wikispecies contiene informazioni su Feliformia
Collegamenti esterni
- (EN) Feliformia, su Fossilworks.org.
- (EN) Feliformia, su Paleobiology Database.


